11:56 (14.01.2025)
666
Фаоллаштирилган кўмир заҳарланишни даволашдан ташқари, кўпинча халқ табобатида метеоризм ва шиширади каби овқат ҳазм қилиш муаммоларини даволаш учун ишлатилади.
Фаоллаштирилган углероднинг энг жиддий камчиликлари дори воситалари билан ўзаро таъсиридир, яъни уларнинг самарадорлигини пасайтиради. Фаоллаштирилган кўмир нафақат токсинларни, балки дори молекулаларини ҳам ўзлаштиради. Aгар фаоллаштирилган кўмир препаратни қабул қилиш билан бир вақтда ёки ундан кўп ўтмай қабул қилинса, айниқса хавфли бўлиши мумкин.
Кўмир юзасида ўзлаштирилган дори молекулалари ичак шиллиқ қавати томонидан сўрилмайди ва терапевтик таъсирни таъминлаш учун зарур бўлган концентрацияга етиб бормасдан, қон оқимига кирмайди. Натижада, дори самарасиз бўлади.
Вашингтон университетининг фармацевтика профессори Лингтак-Ниандер Чан бу таъсир бир неча омилларга, жумладан фаоллаштирилган кўмирнинг дозасига, дори турига, қўллаш вақтига ва дори шаклига (таблеткалар, капсулалар, эритмалар) боғлиқ эканлигини таъкидлайди. Баъзи дорилар фаоллаштирилган кўмир билан анча самарали сўрилади. Масалан, липофиллиги юқори бўлган (ёғларда эрийдиган) препаратлар гидрофил (сувда эрийдиган) дориларга қараганда анча самарали сўрилади.
Бундан ташқари, дори ва фаоллаштирилган кўмирни қабул қилиш ўртасидаги вақт ҳал қилувчи рол ўйнайди. Қанчалик камроқ вақт ўтган бўлса, кўмирнинг препаратнинг муҳим қисмини ўзлаштириш эҳтимоли шунчалик юқори бўлади.
Шуни таъкидлаш керакки, фаоллаштирилган кўмирнинг дорилар билан ўзаро таъсири нафақат дори воситаларининг самарадорлигини пасайиши, балки уларнинг фармакокинетик кўрсаткичлари - сўрилиш, тарқалиш, метаболизм ва танадан чиқарилиш тезлигининг ўзгаришида ҳам намоён бўлиши мумкин. Бу олдиндан айтиб бўлмайдиган оқибатларга олиб келиши мумкин, шунинг учун фаоллаштирилган кўмирни ишлатишдан олдин, айниқса, бирон бир дори-дармонлар билан бирга қабул қилишдан аввал шифокор ёки фармацевт билан маслаҳатлашинг.