17:36 (13.12.2022)
2995
Янги дори ихтироси, уни синовдан ўтказиш жараёни, клиник синовлари ва рўйхатга олиниши узоқ вақт талаб етади. Баъзида фаол модданинг молекуласи олинган пайтдан бошлаб биринчи пакет сотувга чиққунга қадар 10-15 йил ўтиши мумкин. Бу жараён иқтисодий жиҳатдан анчагина қимматга тушади, шунинг учун асл дори кўпинча баланд нархда бўлади. Aммо кейинроқ сотувда женерик (аналог)лари пайдо бўлади, улар анча арзон. Aгар улар бир хил фаол моддадан фойдаланса, дори воситаси женерик деб аталади.
Женерик нима?
Женерик (инглизча generic,) — фаол модданинг миқдори ва организмга таъсири бўйича асл дори воситасига мос келадиган дори нусхаси. У стандарт каби бир хил дозалаш шаклида ишлаб чиқарилиши керак. Мажбурий шарт - бу женерик (аналог)нинг самарадорлиги.
Дори ихтиро қилингандан сўнг компания фаол модданинг асл молекуласи учун патент олади. Ишлаб чиқариш ва сотиш бўйича мутлақ ҳуқуқлар компанияда 20 йил давомида сақланади. Шундан сўнг, бошқа фармацевтика компаниялари умумий дориларни ишлаб чиқариши мумкин. Улар бир хил халқаро патентланмаган ном (ХПН)га эга, лекин ишлаб чиқарувчи ўрамни ўзгартиришга, дори воситасига ўз савдо номини беришга ҳақли. Масалан, Ибупрофен ва унинг женериги Нурофен.
Женериклар сифат ва самарадорликка нисбатан қатъий талабларга бўйсунади. Худди шу фаол моддадан фойдаланишга қарамай, танага таъсири турлича бўлиши мумкин. Бу бир неча омилларга боғлиқ:
✅ ёрдамчи моддалар таркиби - улар ҳар қандайдори воситасида қўлланилади, улар туфайли тез эрувчанлигини ёки узоқ муддатли таъсирини таъминлаш, шунингдек планшет, капсула ёки малҳам шаклини бериш мумкин;
✅ хом ашё сифати - ҳар қандай фармакологик моддада маълум бир миқдорда аралашмалар мавжуд, тайёр препаратнинг таъсири уларнинг миқдорига боғлиқ.
Женерик дори воситалари умумий фармацевтика бозорининг қарийб 60% ни эгаллайди. Нархлари ва яхши таъсири туфайли харидорлар томонидан асл нусхаданда кўпроқ сотиб олинади.