COVID-19 нинг яна бир янги хавфли оқибати аниқланди
Aлберт Эйнштейн тиббиёт коллежи олимлари COVID-19 билан касалланиш дислипидемия ривожланиш хавфини ошириши мумкинлигини аниқлади, бу ҳолат қонда липидлар (ёғлар) нинг аномал даражаси билан боғлиқ.
Тадқиқот натижалари Journal of Clinical Investigation журналида чоп этилди.
Липидлар барча тирик ҳужайраларда мавжуд бўлган ёғлар ва ёғга ўхшаш моддаларнинг катта гуруҳидир. Улар энергияни сақлаш, ҳужайралараро сигналларни узатиш ва ҳужайра мембраналарини (деворларини) яратиш учун зарурдир. Ёғ алмашинуви қандай ишлашини текшириш ва юрак-қон томир касалликларини ривожланиш хавфини баҳолаш учун шифокорлар липид профилини аниқлаш учун қон топширишни таклиф қилишади. Липид профили одатда триглицеридларни, умумий холестеринни ва турли зичликдаги липопротеинларни (ЛПВП ва ЛПНП) ўз ичига олади.
200 минг кўнгиллилар иштирок этган тадқиқотда олимлар коронавирус инфексияси қон липидларини тартибга солишга қандай таъсир қилишини кузатди. Олимлар ҳар бир иштирокчининг пандемиягача бўлган уч йил давомида (2017-2019) қон липид профили бўйича маълумотларини тўплашди. Кейин тадқиқотчилар шу гуруҳда 2020-2022 йилларда дислипидемиянинг тарқалишига баҳо беришди, таҳлилдан илгари липид алмашинувининг бузилиши ташхиси қўйилган одамлар (шунингдек, липидларни камайтирадиган дориларни қабул қиладиган одамлар) таҳлили ҳисобга олинмади.
Натижалар шуни кўрсатдики, COVID-19 дислипидемия хавфини ўртача 29% га оширади. Ушбу патологияни ривожланиш эҳтимоли 65 ёшдан ошган одамларда юқори. Шунингдек, диабет, семизлик, юрак-қон томир касалликлари, сурункали обструктив ўпка касаллиги ва гипертония билан оғриган одамлар хавф остида. Олимлар дислипидемия юрак хуружи ва инсультнинг асосий хавф омилларидан бири эканлигини таъкидладилар. Гап шундаки, ёғга ўхшаш баъзи моддаларнинг ортиқча (ёки етишмаслиги) атеросклеротик бляшк ҳосил бўлишига олиб келади.
Ёғ лахтаси катталашиб, беқарорлашганда, тромб ҳосил бўлади ва қон томир спазми пайдо бўлади. Бу қон оқимига тўсқинлик қилади ва қон томир касалликлари учун қулай шароит яратади.
