10:03 (01.04.2024)
1991
Kaliforniya universiteti Davis Health markazi tadqiqotchilari inson miyasi tobora kattalashib borayotganini aniqladi.
Tadqiqotchilar miya hajmi oshishi miyada zaxiraning koʼpayishi va bu yoshga bogʼliq aqliy kasallikning kamayishiga sabab boʼladi deb taxmin qilmoqda.
Tadqiqotning ilk mualliflaridan biri Charlz DeKarli qaysidir 10 yil kimningdir miyasi shakllanishida muhim rol oʼynashi mumkinligini aytadi. Uning aniqlashicha, miya shakllanishida genetik omillardan tashqari ijtimoiy hayot, tibbiyot, taʼlim ham muhim rol oʼynaydi.
Tadqiqot 1948 yilda АQShning Massachusets shtatidagi Framingham shahrida yurak-qon tomir va boshqa kasalliklarni tahlil qilish uchun boshlangan. Jami 30-62 yoshlardagi 5209 ayol va erkak qatnashgan. 75 yil davom etgan tadqiqotda hozir ikkinchi va uchinchi avlod vakillari qatnashyapti. 1930 yillarda tugʼilgan ishtirokchilar uchun miya hajmi oʼrtacha 1,234 millilitrni tashkil etgan boʼlsa, 1970 yillarda tugʼilganlar uchun bu hajm 1,321 millilitrni yoki taxminan 6,6 foizga koʼproq hajmni tashkil etdi.
Miya sirti esa 10 yil ichida koʼproq oʼsgan. 1970 yillarda tugʼilgan ishtirokchilarning oʼrtacha miya sirti maydoni 2,104 kvadrat santimetrni tashkil etgan, 1930 yillarda tugʼilgan ishtirokchilarniki 2,056 kvadrat santimetr boʼlib, bu oldingidan 15 foizga oshganini bildiradi.