Янгиликлар

not found

ЖССТ ва ЮНИСЕФ: Ўтган йили дунё бўйича 14 миллион нафардан ортиқ болалар эмланмаган

ЖССТ ва ЮНИСЕФ томонидан эълон қилинган қўшма ҳисоботга кўра, 2024 йилда 14,3 миллион нафар ўғил-қиз эмланмаган. 20 миллион нафар чақалоқ эса дифтерия, қоқшол ва кўкйўталга қарши тегишли вакциналарнинг камида битта дозасини олмаган. Уч дозада тўлиқ эмланганлар сони қарийб 85 фоизни ташкил этди. Бу — тахминан 109 миллион нафар бола, деганидир. Худди шундай, ўтган йили Европа ва Марказий Осиёда эмлаш қамрови 2023 йилга солиштирганда, 1 фоизга камайган. Ҳисоботда ушбу муаммонинг келиб чиқиши турли омиллар билан боғлиқлиги айтилади. Сайёрамизнинг айрим нуқталарида соғлиқни сақлаш хизматларидан фойдаланиш чекланганлиги, вакцина таъминотидаги узилишлар, уруш ва можаролар, гуманитар инқирозлар, тиббий саводхонлик даражаси пастлиги шулар жумласидан. Қайд этилишича, жаҳондаги барча эмланмаган болаларнинг ярмидан кўпи тўққизта давлат, яъни Нигерия, Ҳиндистон, Судан, Конго Демократик Республикаси, Эфиопия, Индонезия, Яман, Афғонистон ва Ангола ҳиссасига тўғри келади. Ташвишланарлиси, ушбу мамлакатлардаги эмланмаган болалар сони 2019 йилдаги 3,6 миллиондан 2024 йилда 5,4 миллион нафаргача кўпайган. Шунга қарамай, ўтган йили дунё бўйича қизамиққа қарши эмлаш даражаси ошгани эътиборга молик. Болалардан 84 фоизи вакциналарнинг биринчи дозасини, 76 фоизи иккинчи дозасини қабул қилган ва бу ундан аввалги йилга нисбатан бироз юқори кўрсаткич. Бироқ, жаҳон бўйича қизамиқ тарқалишининг олдини олиш учун 95 фоизлик натижага эришиш глобал мақсад қилиб белгиланганини ҳисобга олсак, ҳали қувонишга эрта. Ваҳоланки, БМТ таҳлилларида келтирилганидек, вакциналар ёрдамида йилига 3,5 миллиондан 5 миллионгача ўлим ҳолатларининг олдини олса бўлади. Шундан келиб чиқиб, ЖССТ ва ЮНИСЕФ аъзо мамлакатлар соғлиқни сақлаш тузилмаларига бу масалага жиддий эътибор қаратиш юзасидан тегишли тавсияларини берди.

  • 17 Июль, 17:27
  • Батафсил
not found

Жигар касалликларини операциясиз даволаш усули топилди

Ҳужайраларни “ёпишқоқ” қобиқ билан қоплаш орқали жигарнинг зарарланган қисмини тиклаш процедураси ишлаб чиқилди. Бу усул келажакда трансплантациянинг ўрнини босиши мумкин. Жигар – танамиздаги энг муҳим органлардан бири. У қонни тозалайди, заҳарли моддаларни зарарсизлантиради, организм учун зарур бўлган оқсилларни ишлаб чиқаради. Бироқ мазкур орган ҳам бошқа тана аъзолари каби касалланади. Жигар шикастланишининг оғир ҳолатларида ягона ечим трансплантация, яъни бошқа одамнинг жигарини кўчириб ўтказишдир. Донор органлар етишмовчилиги, шунингдек, трансплантациянинг қиммат ва мураккаб операция экани кўпчилик учун оғир жигар касалликларини даволашни имконсиз қилиб қўяётган эди. Шу боис, олимлар йилдан йилга ҳужайра терапияси (касал органни соғлом ҳужайралар ёрдамида тиклаш йўли)ни излаб келишмоқда. Ҳозиргача ҳужайрали терапияда қўлланадиган гепатик проженитор ҳужайралар (жигарни тиклашга қодир ҳужайралар) организмга яхши сингмас, жигар тўқималарига заиф бирикарди. Олимлар бу муаммони ҳал қилиш йўлини топди: ҳужайраларни гигалурон кислотаси ёки алгинат каби полисахаридлар билан қоплаш, яъни ёпишқоқ молекулалардан иборат махсус бирикма билан ўраш усулини ишлаб чиқди. Бу амалиёт молекуляр елим вазифасини бажариб, ҳужайраларнинг керакли жойда мустаҳкамланишига ёрдам беради. Мазкур процедурада биологик бирикмалар жигар тўқималари ва қон томирлари ички қисмини қоплайдиган эндотелиал ҳужайраларга анча яхши бирикиши аниқланган. Қоплама ҳужайраларнинг ташқи муҳитга боғланишини таъминловчи интегрин оқсилларини фаол ишлаб чиқаришни рағбатлантиради. Энг муҳим жиҳати, у вақтинчалик бўлиб, ҳужайралар янги жойига мослашгач, ўз-ўзидан йўқолади. Кичик ҳажмли жигар моделларида ўтказилган тажрибалар бу усулнинг самарали ишлашини кўрсатган. Тадқиқот Бирмингем университети олимлари томонидан олиб борилиб, Communications biology (ComBio) журналида эълон қилинди. “Бугунги кунда оғир жигар касаллигига чалинган беморлар учун ягона йўл бу – трансплантация. Афсуски, донор органлари жуда кам. Бизнинг технологиямиз эса арзонроқ, кам шикаст етказадиган ва кўпроқ одамларга етиб борадиган усул бўлиши мумкин”, - дейди тадқиқот муаллифи, доктор Мария Кьяра Арно. Тадқиқот гуруҳи эндиликда бу қопламанинг инсон иммун тизимига қандай таъсир қилишини ўрганмоқчи. Шунингдек, мазкур усулни бошқа турдаги ҳужайраларда ҳам қўллаш имкониятларини кўриб чиқмоқда. Янги технология келажакда фақат жигар учун эмас, балки бошқа органлар учун ҳам муҳим ҳужайравий терапия воситасига айланиши мумкин.

  • 17 Июль, 14:50
  • Батафсил
not found

Фарғонада Қирғиз Республикасидан олиб келинган 14700 дона кучли таъсир қилувчи дори воситалари мусодара қилинди

Давлат хавфсизлик хизмати ходимлари томонидан божхона идоралари билан ҳамкорликда Фарғона вилоятида кучли таъсир қилувчи дори воситаларининг ноқонуний айланмасига қарши бир нечта тезкор тадбирлар ўтказилди. Жумладан, Қўқон шаҳрида яшовчи, 1983 ва 1993 йилларда туғилган, муқаддам судланган 2 нафар фуқаро шахсий бойлик орттириш мақсадида ўзаро тил бириктириб, ўзбек-қирғиз давлат чегарасининг Қувасой шаҳри ҳудудидан ўтувчи қисмида аввалдан келишилган ҳолда, Қирғиз Республикаси фуқаросидан 8000 дона “Зардекс” кучли таъсир қилувчи дори воситаларини қабул қилиб олишади. Сўнгра, ушбу дори воситаларини келгусида сотиш мақсадида Қўқон шаҳрида ижарага олинган хонадонга олиб борган вақтларида ушланди. Қўқон шаҳрида кузатилган яна бир ҳолатда, маҳаллий адвокатлик бюроси адвокати ҳамда 1974 ва 1984 йилларда туғилган 2 нафар фуқаро ўзаро тил бириктириб, витамин дори воситалари кўринишида қадоқланган жами 4400 дона “Регапен” кучли таъсир қилувчи дори воситаларини 180 млн сўмга сотган вақтларида ашёвий далиллар билан ушланди. Таъкидлаш лозимки, мазкур 3 нафар қонунбузарнинг барчаси муқаддам судланган шахслар ҳисобланади. Бошқа ҳолатда эса Фарғона-Қўқон йўналишида ҳаракатланаётган, 1983 й.т., муқаддам Жиноят Кодексининг 273-моддаси 5-қисми билан судланган шахс бошқарувидаги автомашина Учкўприк тумани ҳудудида тўхтатилди. Холислар иштирокида кўздан кечирилганда, автотранспорт воситасининг салон қисмида 100 дона “Тропикамид” ва 559 дона “Регапен” номли жами 110 млн сўмлик кучли таъсир қилувчи дори воситалари борлиги аниқланиб, тегишли тартибда олинди. Тезкор тадбир давом эттирилиб, ушбу шахсга дориларни сотган - Фарғона туманида яшовчи, 1981 й.т. фуқаро Қўштепа туманида бошқа харидорга 1400 дона “Регапен” кучли таъсир таъсир қилувчи дори воситаларини 2800 АҚШ долларига сотган вақтида қўлга олинди. Худди шу йўналишда ҳаракатланаётган яна бир автомашина ҳам Учкўприк тумани ҳудудида тўхтатилиб, кўздан кечирилганда, унинг салонида Қўқон шаҳрида яшовчи, мукаддам гиёҳвандлик воситалари билан боғлиқ жинояти учун судланган, 1981 й.т. шахсга тегишли умумий қиймати 75 млн сўмлик 250 дона “Тропикамид” кучли таъсир қилувчи дори воситалари борлиги аниқланиб, процессуал тартибда расмийлаштириб олинди. Таъкидлаш лозимки, барча ҳолатларда кучли таъсир қилувчи воситалар Қирғиз Республикасидан олиб келинган. Ҳозирда ушбу шахсларга нисбатан жиноят ишлари қўзғатилиб, қамоқ эҳтиёт чораси қўлланилди. Тергов ҳаракатлари олиб борилмоқда.

  • 16 Июль, 11:38
  • Батафсил
Нажмите на кнопку ниже, чтобы прослушать текст Powered by GSpeech