09:08 (23.02.2023)
2579
Россияда дори воситаларини реклама қилишни тартибга солувчи асосий ҳужжат 2006 йил 13 мартдаги 38-ФЗ-сонли “Реклама тўғрисида” Федерал қонунидир. Ушбу Федерал қонунга мувофиқ, вояга етмаганларга фармацевтика маҳсулотларини, шунингдек, рецепт бўйича бериладиган дори-дармонларни реклама қилиш тақиқланади, унда реклама қилинган дори-дармонларни қабул қилганидан кейин тикланишнинг аниқ мисоллари, шунингдек, жисмоний шахсларнинг шарҳлари бўлмаслиги керак. Бундан ташқари, реклама истеъмолчиларда маълум касалликлар мавжудлигини кўрсатмаслиги, текширувлардан ўтиш ва шифокорларга мурожаат қилишнинг ҳожати йўқ деган таассурот қолдирмаслиги, дори-дармонларнинг хавфсизлиги ва самарадорлигини кафолатлаши, агар бундай бўлмаса, дори-дармонларни парҳез қўшимчаси сифатида тақдим этиши керак. Қонун дори-дармонлар ва дори воситалари намуналарини тарқатиш билан махсус акциялар ўтказишни тақиқлайди, шунингдек, рекламада тиббиёт ходимларининг суратларидан фойдаланиш тақиқланади.
Қонунга мувофиқ, фармацевтика маҳсулотлари рекламаси қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатлар тўғрисидаги маълумотлар, фойдаланишдан олдин кўрсатмаларни ўқиб чиқиш ва шифокор билан маслаҳатлашиш зарурлиги тўғрисидаги огоҳлантиришлар билан бирга бўлиши керак, шунингдек, ушбу огоҳлантиришларнинг давомийлиги тартибга солинади: телевидение рекламасида – камида беш сония, радио рекламада - камида уч сония, босма рекламада реклама майдонининг камида 5%.
Шуни таъкидлаш керакки, ушбу талабларнинг барчаси фармацевтика ва тиббиёт ходимлари учун махсус саноат тадбирлари ўтказиладиган жойларда, шунингдек, ихтисослаштирилган нашрларда дори воситаларининг рекламасига тааллуқли эмас. Бироқ, оммавий ахборот воситаларини профессионаллардан ажратиб турадиган аниқ чегара мезонлари йўқ, бу Россия ФAС минтақавий хизматлари ва реклама берувчилар ўртасида зиддиятларнинг пайдо бўлишига ҳисса қўшади.
2010 йил 12 апрелдаги “Дори воситаларининг муомаласи тўғрисида”ги 61-ФЗ-сонли федерал қонуни фармацевтика маҳсулотларини реклама қилиш фаолиятини ҳам тартибга солади. Хусусан, қонунда рекламада дори-дармонни ноёб, энг хавфсиз, энг самарали деб кўрсатмаслиги, таркиби ва фармакологик хоссалари бўйича чалғитмаслиги кераклиги белгилаб қўйилган. Дори-дармонларни бошқа дорилар билан солиштириш, таъсирини кафолатлаш, жарроҳлик амалиётларининг фойдасизлиги ҳақида таассурот қолдиришга йўл қўйилмайди.
Шуниси эътиборга лойиқки, ушбу федерал қонун Россия Соғлиқни сақлаш вазирлигига фармацевтика маҳсулотларининг реклама фаолиятини назорат қилиш ваколатига эга эканлигини белгилайди, аммо ушбу давлат органи қонунбузарларга нисбатан қандай чоралар кўриши мумкинлигини белгиламайди. Шу билан бирга, “Реклама тўғрисида”ги федерал қонун Россиянинг Федерал монополияга қарши хизмати ва унинг минтақавий органлари қонун ҳужжатларига риоя қилиш учун асосдир, бу қонунбузарликлар учун кенг таъсир арсеналига қарамай, амалда камдан-кам ҳолларда санкцияларни қўллайди. Бунинг сабаби шундаки, кўпинча қонунчиликдаги сезиларли бўшлиқлар ва ўзига хос хусусиятларнинг йўқлиги туфайли реклама берувчининг айбини исботлаш қийин.