Parkinson kasalligiga chalinish holatlari koʼpaymoqda
Qolaversa, mutaxassislar bu kasallik “yosharayotganligini” aytishmoqda.
Barcha sivilizatsiyalashgan mamlakatlarda neyrodegenerativ kasalliklar — birinchi navbatda Аltsgeymer kasalligi va Parkinson kasalligi keskin oʼsmoqda. Pandemiya ularning rivojlanishi uchun qoʼshimcha xavf omiliga aylandi.
Parkinson kasalligi aniq alomatlar paydo boʼlishidan taxminan 10-20 yil oldin rivojlana boshlaydi. Ushbu ogʼir patologiya insoniyatga ikki yuz yildan koʼproq vaqt davomida maʼlum boʼlgan, ammo hozirgacha odamlar uni qanday yengish mumkinligini topa olmaganlar. Dunyoda Parkinson kasalligini davolash holatlari mavjud emas.
Parkinson kasalligi 100 ming aholiga 120-150 kishida uchraydi, uning rivojlanishining asosiy omili yoshdir (55-64 yoshda aholining 1 foizida, 75 yoshdan keyin esa 3-4% uchraydi). Dunyoda 6 millionga yaqin bunday bemorlar bor. 20 yil ichida ularning soni kamida ikki barobar ortadi. Tibbiyot fanlari doktori, professor Yuliya Karakulova soʼzlariga qaraganda, bugungi kunda shifokorlar va olimlar umr koʼrish davomiyligini oshirish uchun kurashmoqda, ular rejalashtirilgan koʼrsatkichlarga erishmoqdalar:«Аmmo aholining qarishi Аltsgeymer va Parkinson kasalliklarining koʼpayishiga olib keladi. Evropa, Аmerika, Yaponiya neyrodegenerativ patologiyasi — yosh bilan bogʼliq miya shikastlanishi boʼlgan bemorlar bilan toʼlib-toshgan. Rossiya Federatsiyasida ham bunday bemorlarning koʼpayishi kuzatilmoqda».Rossiyada 200 mingdan ortiq bemor bor va har yili ularning soni 20-30 mingga oshib bormoqda. Hayratlanarli yangi tendentsiya shundan iboratki, har oʼninchidan biri 50 yoshdan oldin, har yigirma nafardan biri 40 yoshdan oldin kasallikka chalingan. “Kasallik sezilarli darajada yoshargan. Ehtimol, toksinlar, ekologiya, turmush tarzi rol oʼynaydi ", deb davom etadi mutaxassis.
Parkinson kasalligi rivojlanishida xavf omillaridan genetik moyillik ajralib turadi; neyrotoksinlar, ayniqsa qishloq xoʼjaligida ishlatilgan pestitsidlar va gerbitsidlar taʼsiri va nihoyat, oʼtkazilgan koronavirus infektsiyasi (bugungi kunda bu haqiqat ilmiy jihatdan tasdiqlangan). Bundan tashqari, takroriy travmatik miya shikastlanishi kasallikning rivojlanishini ragʼbatlantirishi mumkin.
Taxminan 35% hollarda kasallikning dastlabki uch yil ichida tashxis qoʼyilmaydi. Parkinson kasalligini erta tashxislash qiyin: koʼplab alomatlar yengil, nozik va oʼziga xos emas. Hammasi uyqu buzilishidan boshlanadi. Keyin bemorda ich qotishi, tashvish, depressiya, kunduzgi uyquchanlik, mushak ogʼrigʼi kuchayadi. Tajribali shifokorgina bu parkinson kasalligining alomatlari ekanligidan shubha qilishi mumkin.
"Biz kasallikni toʼxtata olmaymiz, ammo bemorni uzoq vaqt nazorat qila olamiz va unga koʼp yillik munosib hayotni taqdim eta olamiz", deydi akademik Illarioshkin.
Parkinson kasalligi doimiy progressiv neyrodegenerativ kasallik boʼlib, u harakatlanish va kognitiv buzilishlarning rivojlanishi bilan birga keladi. Bugungi kunda Parkinson kasalligi Аltsgeymer kasalligidan keyin ikkinchi eng keng tarqalgan neyrodegenerativ kasallikdir. Butun dunyoda Parkinson kasalligidan nogironlik va oʼlim darajasi boshqa nevrologik kasalliklarga qaraganda tezroq oʼsib bormoqda.
