Insultdan ko‘proq o‘rta yoshli odamlar vafot etmoqda: mutaxassislar buning uchta sababni keltirdi
Kasalliklarni nazorat qilish va oldini olish markazlarining (CDC) yangi hisobotiga ko‘ra, so‘nggi yillarda 45 yoshdan 64 yoshgacha bo‘lgan odamlar orasida insultdan vafot etish holatlari ko‘paygan. Bu miyaga keladigan qon oqimi bloklanganda yoki to‘satdan miyada qon ketishi sodir bo‘lganda paydo bo‘ladi. Shoshilinch tibbiy aralashuvsiz bu miyaning jiddiy shikastlanishi, nogironlik yoki hatto o‘limga olib kelishi mumkin, deb yozadi Aol.
2002 yildan 2012 yilgacha insulьtdan oʼlim soni pasayganidan soʼng, 2012 yildan 1019 yilgacha oʼrta yoshlilar orasida insulьtdan oʼlim darajasi 7 foizga, 2021 yilga kelib yana 12 foizga oshgan. 2022 yilga kelib insulьtdan oʼlim darajasi erkaklarda biroz (2 foizga) pasaygan boʼlsada ayollar oʼrtasida "sezilarli darajada oʼzgarmagan".
CDC hisobotida insultdan o‘limning sabablari ko‘rsatilmagan. Biroq, ekspertlarning ta’kidlashicha, buning bir nechta sabablari bo‘lishi mumkin.
1-sabab: insult uchun xavf omillari, ayniqsa yuqori qon bosimi
O‘rta yoshli odamlarda diabet, semizlik va giperlipidemiya (yuqori xolesterin ) kabi kasalliklar ko‘paygan. Mutaxassislarning ta’kidlashicha, bularning barchasi, shuningdek, spirtli ichimliklarni iste’mol qilish, noto‘g‘ri ovqatlanish va jismoniy faollikning yetishmasligi kabi yomon odatlar insult uchun odatiy xavf omillaridir.
“Ushbu xavf omillari vaqt o‘tishi bilan aterosklerozga olib keladi, bu keksa bemorlarda insultning keng tarqalgan sababidir. Biroq, biz yosh bemorlarda ham insultga olib keladigan ushbu xavf omillarining ko‘payganini kuzatdik ", dedi Northwestern Medicine ning Kompleks insult markazining tibbiy direktori Fan Kaprio. Uning so‘zlariga ko‘ra, xavf omillarining ko‘payishi og‘ir insultlar sonining ortishi, bu o‘z navbatida o‘lim va kasallanishning oshishiga olib keladi.
Insult sonining ko‘payishiga ta’sir qiluvchi eng muhim xavf omillaridan biri gipertoniya yoki yuqori qon bosimi.
"Insult uchun eng jiddiy xavf omili bo‘lgan gipertoniya o‘rta yoshli odamlarda tobora keng tarqalmoqda", dedi CDCning yurak va qon tomir kasalliklarini oldini olish bo‘limidan Adam Vogan. - Gipertoniya bilan og‘rigan o‘rta yoshlilarning yarmidan ko‘pi "nazorat qilinmagan gipertoniya" ga ega, ya’ni ular yuqori qon bosimini davolashmaydi, dedi u.
2-sabab: shifokorga tashrif buyurishning kechikishi
Voganning fikricha, ijtimoiy-iqtisodiy tengsizlik ham rol o‘ynaydi. "Ushbu yosh guruhidagi ko‘p odamlar tibbiy xizmatdan foydalanish imkoniyati cheklangan bo‘lishi mumkin. Bu tashxis qo‘yish va umumiy davolanishdagi kechikishlarga olib keladi ", deb tushuntirdi u.
Hatto COVID-19 ham insult o‘sishga hissa qo‘shgan bo‘lishi mumkin: insultdan o‘lim darajasi pandemiyaning dastlabki yillarida 12% ga oshgan. Ya’ni, odamlar muhim xavf omillarini aniqlash mumkin bo‘lgan vaziyatda shifokorga borish va profilaktik tekshiruvlarni o‘tkazib yuborgan bo‘lishi mumkin. Biroq, pandemiya boshida insultdan vafot etish ko‘paygan bo‘lsa-da, tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, COVIDdan oldin ham bu ko‘tarilgan.
3-sabab: insult belgilarini bilmaslik
Insult "keksa odamning kasalligi" degan noto‘g‘ri qarash mavjud. O‘rta yoshli odam insult belgilarini boshdan kechirishni boshlaganda, ularga e’tibor bermaslik tibbiy yordamning kechiktirilishiga sabab bo‘lishi mumkin.
Mutaxassislarning ta’kidlashicha, barcha yoshdagi odamlar insultning asosiy belgilarini bilishlari juda muhim. Ular orasida:
- to‘satdan zaiflik yoki bosh aylanishi;
- to‘satdan uyqusizlik, ayniqsa tananing bir tomonida;
- to‘satdan nutqda yoki nutqni tushunishda muammolar;
- to‘satdan kuchli bosh og‘rig‘i.
Agar ushbu alomatlarni sezsangiz, zudlik bilan tez yordamga qo‘ng‘iroq qiling. O‘z vaqtida davolash nafaqat hayotni saqlab qoladi, balki insult tufayli miya shikastlanishi ehtimolini ham kamaytiradi.
- 22 Avgust, 15:04
-
Batafsil
