Yangiliklar

not found

Alsgeymer kasalligini ovoz yordamida erta aniqlash tizimi yaratildi

Xitoyning Xefey Fanlar akademiyasiolimlari Alsgeymer kasalligini erta aniqlash va rivojlanishini baholash uchun yangi ko‘p vazifali DEMENTIA o‘quv tizimini taqdim etdi. Tadqiqotchilar aholining qarishi bilan Alsgeymer kasalligi tobora dolzarb muammoga aylanib borayotganini va erta tashxis qo‘yish bemorlarning ahvolini yaxshilash uchun kalit ekanligini tushuntirdi. Kognitiv pasayishning dastlabki belgilaridan biri nutqning buzilishidir. Avtomatlashtirilgan nutq tahlili invaziv bo‘lmagan va foydalanish mumkin bo‘lgan usul sifatida diagnostikaning istiqbolli yo‘nalishi hisoblanadi, ammo mavjud yondashuvlar ma’lumotlarning aniqligi va talqin qilinishida muammolarga duch keladi. Xefey fizika fanlari instituti jamoasi nutq, matn va ekspert bilimlarini birlashtirish uchun gibrid diqqat mexanizmidan foydalanadigan DEMENTIA platformasini ishlab chiqdi. Ushbu yondashuv tizimning aniqligi va klinik qo‘llanilishini sezilarli darajada yaxshilaydi, Alsgeymer kasalligini yanada samarali aniqlash imkonini beradi. Platforma ma’lumotlardagi murakkab o‘zaro ta’sirlarni aks ettiruvchi yirik til modellarining ilg‘or texnologiyalariga asoslangan bo‘lib, bu diagnostika aniqligini oshiradi va kognitiv funksiyalar holatini aniqroq bashorat qilish imkonini beradi. Sharhlash qobiliyati tahlili shuni ko‘rsatdiki, tizim klinik qarorlarni qabul qilishni qo‘llab-quvvatlaydi va turli ma’lumotlar to‘plamlariga moslasha oladi. Olimlarning fikriga ko‘ra, DEMENTIA platformasi aholining qarishi bilan bog‘liq ayrim muammolarni hal qilish uchun katta salohiyatga ega. Tadqiqotchilar ushbu ishlanmadan klinik amaliyotda an’anaviy diagnostika usullaridan tashqari kognitiv pasayish monitoringi vositasi sifatida foydalanish mumkinligini ta’kidladi. 

  • 30 Yanvar, 09:00
  • Batafsil
not found

O‘zbekistonda bir qator import dorilarga boj joriy etilmoqda

O‘zbekistonga bir qator dori-darmonlarni olib kirish uchun 2 foiz miqdorida bojxona boji joriy etilmoqda. Ular orasida antibiotiklar, og‘riq qoldiruvchi, yallig‘lanish hamda virusga qarshi, gormonal va boshqa preparatlar bor. O‘zbekistonda ayrim turdagi dori-darmonlarni import qilishda bojxona bojlari joriy etilmoqda. Bu prezidentning 28-yanvardagi farmatsevtika tarmog‘ini jadal rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risidagi farmonida nazarda tutilgan. Hujjat bilan 2018-yil 29-iyundagi (PQ-3818) qaroriga o‘zgartirishlar kiritilib, import qilinadigan tovarlar uchun bojxona to‘lovlari belgilandi. Xususan, 3004 (tovarning tashqi iqtisodiy faoliyat tovarlar nomenklaturasi bo‘yicha kodi) pozitsiyadagi tovarlar uchun boj stavkasi 0 foiz darajasida bo‘lgan bo‘lsa, endi unga 2 foiz miqdorida boj joriy etiladi. Ushbu toifaga terapevtik yoki profilaktik maqsadlarda foydalanish uchun aralash yoki aralashmagan mahsulotlardan tashkil topgan, dozalangan dori shakli shaklida qadoqlangan (shu jumladan transdermal tizimlar shaklidagi dori vositalari) yoki chakana savdo uchun shakl yoki qadoqlangan dori vositalari (3002, 3005 yoki 3006 tovar pozitsiyalari tovarlaridan tashqari) kiradi. Jami 1500 ga yaqin xalqaro patentlanmagan nomdagi dori vositalari bojga tortiladi. Tovarlarni tavsiflash va kodlashning uyg‘unlashtirilgan tizimiga (HS Code) ko‘ra, 3004 kodiga kiruvchi preparatlarga quyidagilar misol bo‘ladi: - tayyor shakldagi antibiotiklar (amoksitsillin, azitromitsin, seftriakson); - og‘riq qoldiruvchi va yallig‘lanishga qarshi dorilar (ibuprofen, paratsetamol, diklofenak); - virusga qarshi preparatlar (oseltamivir, remdesivir); - gormonal dori vositalari (insulin, prednizolon, tiroksin); - kardiologik preparatlar (atenolol, kaptopril, amlodipin); - qandli diabetga qarshi dorilar (metformin, glibenklamid); - antigistamin preparatlar (setirizin, loratadin); - o‘smaga qarshi vositalar (paklitaksel, tamoksifen); - dori vositasi maqomiga ega vitaminlar va biologik faol qo‘shimchalar. 3004 kodiga kirmaydigan preparatlar: - Zardob, vaksinalar va qon preparatlari (3002); - Dori plastirlari va bog‘lov materiallari (3005); - Kontrast moddalar va diagnostik reaktivlar (3006). 3004 kodi yakuniy iste’molchiga mo‘ljallangan dori vositalarini bojxona rasmiylashtiruvidan o‘tkazishda qo‘llaniladi (3003 kodi ostida yuritiladigan farmatsevtik substansiyalardan farqli o‘laroq). O‘zbekiston Farmatsevtika tarmog‘ini rivojlantirish agentligi «Gazeta.uz» сўровига asosan import qilinadigan bir qator dori vositalariga boj joriy etilishiga izoh berdi va buni «ichki bozorni himoya qilish» bilan izohladi. Agentlikning ta’kidlashicha, rivojlangan va rivojlanayotgan mamlakatlarda farmatsevtika sanoatida import qilinadigan dori-darmonlarga bojxona to‘lovlari qo‘llaniladi (masalan, Rossiyada — 10 foizgacha, Turkiyada — 30 foizgacha, Pokistonda — 11 foizgacha).

  • 30 Yanvar, 08:52
  • Batafsil
not found

Tomoq og‘riganda muzqaymoq yeyish mumkinmi?

Agar tomoq og‘rig‘i bo‘lsa, shifokor sizga o‘tkir tonzillit tashxisini qo‘yishi mumkin. Ushbu kasallik odatda angina deb ataladi. Tonzillitning sababi patogen mikroorganizmlarning tanaga kirishidir. Bular viruslar, bakteriyalar, zamburug‘lar yoki turli xil mikroorganizmlarning bir nechta turlarining kombinatsiyasi bo‘lishi mumkin. O‘ttiz yil oldin, tomoq og‘rig‘i va muzqaymoq, shuningdek, boshqa sovuq ovqatlar va ichimliklar bir-biriga mos kelmasligi umumiy qabul qilingan. Bu quyidagicha tushuntirilgan: haroratning keskin o‘zgarishi vaziyatni yomonlashtirishi va og‘riqni kuchaytirishi mumkin. Sovuq muzqaymoq tomirlarning spazmini va yallig‘langan to‘qimalarning gipotermiyasini keltirib chiqarishi mumkin, bu esa og‘riqni kuchaytirishi mumkin. Biroq, bu fikrlar ilmiy asosga ega emas. Avval bodomsimon bezlar (angina) olib tashlangach muzqaymon buyurilgan. Hozirgi kunda ham muzqaymoq operatsiyadan keyin bemorlarga beriladi, chunki u yuqori kaloriyali taom bo‘lib, operatsiya qilingan to‘qimalarga zarar yetkaza olmaydi. Bundan tashqari, sovuq muzqaymoq qon tomirlarini toraytiradi, bu esa qon ketishini oldini oladi. Ba’zi mamlakatlarda muzqaymoq o‘tkir yallig‘lanish kasalliklari uchun ham beriladi, chunki sovuq mahsulot chalg‘ituvchi ta’sirga ega va og‘riqni kamaytiradi. Shu bilan birga, ko‘p miqdorda sovuq taomlar iste’mol qilinganda, immunitetning faolligi biroz pasayishi mumkin, bu har doim ham yomon. Tomoq og‘rig‘iga sabab bo‘ladigan har qanday kasallikda muzqaymoq iste’mol qilish mumkin. Bular gripp va boshqa o‘tkir respirator virusli infeksiyalar, shu jumladan COVID-19, shuningdek bakterial va zamburug‘li infeksiyalar bo‘lishi mumkin. Virusli infeksiyaning kechishi nuqtayi nazaridan, muzqaymoqning bir porsiyasi hech qanday zarar keltirmaydi va unga nisbatan qat’iy qarshi ko‘rsatmalar yo‘q. Ammo agar muzqaymoqning tarkibiy qismlariga - sut, oqsil, shokolad, yong‘oq yoki asalga allergiya bo‘lsa, unda ushbu terapiyadan voz kechish kerak. Shuningdek, oshqozon-ichak traktining surunkali kasalliklari (gastrit, oshqozon yarasi) kuchayganida muzqaymoq iste’mol qilinmasligi kerak, chunki sovuq ovqat holatning yomonlashishiga olib kelishi mumkin. Albatta, muzqaymoq tarkibida juda ko‘p miqdordagi yog‘ va uglevodlar mavjud, shuning uchun ortiqcha vaznli bemorlarga ularning iste’molini cheklash tavsiya etiladi. 

  • 29 Yanvar, 17:35
  • Batafsil
Нажмите на кнопку ниже, чтобы прослушать текст Powered by GSpeech