2023 yilga borib dunyoda qandli diabet bilan kasallanganlar soni 643 millionga yetishi mumkin
Dunyoda qandli diabetga chalinganlar soni ortib bormoqda. 2021 yilgi maʼlumotlarga koʼra, sayyoramizda 537 million yoshi katta insonlar diabet bilan yashaydi, bu har oʼninchi kishidan biri diabedga chalingan deganidir. 2021 yilda diabet 6,7 million kishining oʼlimiga sabab boʼlgan. Agar bu tendentsiya davom etsa, rasmiy prognozlarga koʼra, 2030 yilga borib dunyoda bunday tashxis bilan kasallanganlar soni 643 millionga va 2041 yilga kelib 783 million kishiga koʼpayadi.
Xavf omillari
Qandli diabet rivojlanishining xavf omillari: ortiqcha vazn, semirib ketish, irsiyat, odatdagidek past jismoniy faollik; homiladorlikda qandli diabed yoki ayollar uchun homilaning katta tugʼilishi, arterial gipertenziya, "yomon" xolesterin darajasining koʼtarilishi - past zichlikdagi lipidlar yoki triglitseridlar, past darajadagi "yaxshi" xolesterin - yuqori zichlikdagi lipidlar, yurak-qon tomir kasalliklari mavjudligi.
"Ushbu xavf omillarining baʼzilarini oʼzgartirish, ularni kamaytirish yoki butunlay yoʼq qilish mumkin. - Xorijiy barcha klinik tavsiyalarda birinchi oʼrinda turmush tarzini oʼzgartirish, uglevod almashinuvini nazorat qilish, qon bosimi va yurak-qon tomir xavf omillarini kamaytirish turadi. Yuqori vazn va chekish soʼnggi 30 yil ichida bemorlarda nogironlik uchun asosiy xavf omillaridan biri boʼlib turibdi" - deydi endokrinolog.
Chekishni tashlash
Chekish 2-toifa diabet bilan ogʼrigan bemorlar uchun asosiy xavf omillaridan biridir. Chekish va qandli diabet rivojlanish xavfi oʼrtasidagi bogʼliqlik batafsil oʼrganilgan. Koʼpgina tadqiqotlarga koʼra, faol chekuvchilarda chekmaydiganlarga qaraganda diabet rivojlanish xavfi 30-40% ga yuqori.
Chekishni tashlash tavsiya etiladi va vazn ortishi xavfi mavjud boʼlsa ham zarur, chunki vazn ortishi chekishni tashlashning afzalliklarini kamaytirmaydi, deyiladi Yevropa Kardiologiya Jamiyati koʼrsatmalarida.
Oksford universitetida oʼtkazilgan 8 yillik tadqiqotga koʼra, biroz vazn ortgan holda chekishni tashlagan bemorlarda yurak xuruji xavfi yuqori darajada 67 foizga va insult xavfi 25 foizga kamaygan.
