13:30 (17.07.2024)
945
Qadimgi Rimda ampula loydan, shishadan yoki metalldan yasalgan, odatda keng korpusli, tor boʼyinli va ikkita tutqichli kichik idish boʼlgan. U suyuqliklarni, birinchi navbatda, moyni saqlash uchun ishlatilgan.
Tibbiyotda qoʼllaniladigan ampula - ingichka boʼyinli, mahkam yopilgan shisha idish. U steril dori-darmonlarni saqlash uchun ishlatiladi: ampulalarga nafaqat inʼektsiya eritmalari, balki quruq kukun shaklidagi dorilar, hatto operatsiyalarda tikish va yaralarni davolash uchun steril materiallar ham joylashtiriladi. Ampulalar sizga turli xil mikroorganizmlarni xavfsiz tashish imkonini beradi va chang ichkariga kirmaydi. Bundan tashqari, dorilar kerakli dozada saqlanishi va darhol ishlatilishi mumkin.
Birinchi ampulalar 19-asrning oʼrtalarida, shprits ixtiro qilinganidan deyarli chorak asr oʼtgach paydo boʼlgan. Ampulalar ixtiro qilinishidan oldin shifokorlar eritmalarni yuborishdan oldin tayyorlagan, bu esa ularning ishini murakkablashtirgan va sekinlashtirgan. Аmpulalar haqida birinchi marta 1887 yilda "Prakticheskaya meditsina" jurnalidagi maqolada eslatib oʼtilgan. Uning muallifi, Sankt-Peterburglik farmatsevt Aleksandr Pelb. Ushbu nashrda Aleksandr Pel inʼektsiya eritmasini muhrlangan shisha idishlarga joylashtirish ularni dozalashning eng oqilona usuli ekanligini yozadi. Bunday idishlar 2 kub santimetr suyuqlikni ushlab turadi. Idishning agʼdarilishiga yoʼl qoʼymaslik uchun ampulalarning pastki qismida yuqoridan koʼra bir oz kengroq boʼladi. Ampulalar ikki marta sterilizatsiya qilinadi: ularni dorivor eritma bilan toʼldirishdan oldin va undan keyin, ikkinchi ishlov berishdan oldin trubaning chetlari muhrlangan.
Deyarli bir vaqtning oʼzida turli mamlakatlardagi kimyogarlar ampulalarni yaxshilash ustida ishlagan. Germaniyalik farmatsevt Lui Fridlender tomonidan yaratilgan ampulalarning oʼziga xos xususiyati ularning rangi bilan ajralib turishi edi. Masalan, u morfinni qizil shisha idishlarga, atropinni qora shishaga, kokainni oq shishaga solgan.
1917 yilda harbiy jarroh Xarvi Semyuel Kuk almashtiriladigan silindrsimon ampulalar toʼplamiga ega shprits yaratdi. Kuk ishlab chiqqan ampulalarning zamonaviy analoglari stomatologik va anesteziologik karpula deb hisoblash mumkin- bir tomondan metall qopqoq bilan va boshqa tomondan rezina tiqin bilan yopilgan. Ushbu ampulalarning oʼz ignasi boʼlgan va ular faqat shprits mexanizmi bilan ochilgan.