Yangiliklar

not found

Аmpulalar tarixi

Qadimgi Rimda ampula loydan, shishadan yoki metalldan yasalgan, odatda keng korpusli, tor boʼyinli va ikkita tutqichli kichik idish boʼlgan. U suyuqliklarni, birinchi navbatda, moyni saqlash uchun ishlatilgan. Tibbiyotda qoʼllaniladigan ampula - ingichka boʼyinli, mahkam yopilgan shisha idish. U steril dori-darmonlarni saqlash uchun ishlatiladi: ampulalarga nafaqat inʼektsiya eritmalari, balki quruq kukun shaklidagi dorilar, hatto operatsiyalarda tikish va yaralarni davolash uchun steril materiallar ham joylashtiriladi. Ampulalar sizga turli xil mikroorganizmlarni xavfsiz tashish imkonini beradi va chang ichkariga kirmaydi. Bundan tashqari, dorilar kerakli dozada saqlanishi va darhol ishlatilishi mumkin. Birinchi ampulalar 19-asrning oʼrtalarida, shprits ixtiro qilinganidan deyarli chorak asr oʼtgach paydo boʼlgan. Ampulalar ixtiro qilinishidan oldin shifokorlar eritmalarni yuborishdan oldin tayyorlagan, bu esa ularning ishini murakkablashtirgan va sekinlashtirgan. Аmpulalar haqida birinchi marta 1887 yilda "Prakticheskaya meditsina" jurnalidagi maqolada eslatib oʼtilgan. Uning muallifi, Sankt-Peterburglik farmatsevt Aleksandr Pelb. Ushbu nashrda Aleksandr Pel inʼektsiya eritmasini muhrlangan shisha idishlarga joylashtirish ularni dozalashning eng oqilona usuli ekanligini yozadi. Bunday idishlar 2 kub santimetr suyuqlikni ushlab turadi. Idishning agʼdarilishiga yoʼl qoʼymaslik uchun ampulalarning pastki qismida yuqoridan koʼra bir oz kengroq boʼladi. Ampulalar ikki marta sterilizatsiya qilinadi: ularni dorivor eritma bilan toʼldirishdan oldin va undan keyin, ikkinchi ishlov berishdan oldin trubaning chetlari muhrlangan. Deyarli bir vaqtning oʼzida turli mamlakatlardagi kimyogarlar ampulalarni yaxshilash ustida ishlagan. Germaniyalik farmatsevt Lui Fridlender tomonidan yaratilgan ampulalarning oʼziga xos xususiyati ularning rangi bilan ajralib turishi edi. Masalan, u morfinni qizil shisha idishlarga, atropinni qora shishaga, kokainni oq shishaga solgan. 1917 yilda harbiy jarroh Xarvi Semyuel Kuk almashtiriladigan silindrsimon ampulalar toʼplamiga ega shprits yaratdi. Kuk ishlab chiqqan ampulalarning zamonaviy analoglari stomatologik va anesteziologik karpula deb hisoblash mumkin- bir tomondan metall qopqoq bilan va boshqa tomondan rezina tiqin bilan yopilgan. Ushbu ampulalarning oʼz ignasi boʼlgan va ular faqat shprits mexanizmi bilan ochilgan.

  • 17 Iyul, 13:30
  • Batafsil
not found

Sayyorada koʼrish yomonlashmoqda: 2050 yilga kelib, aholining 50 foizi miopiyadan aziyat chekadi

Mutaxassislarning taʼkidlashicha, gadjetlardan koʼp foydalanish va ochiq havoda faollikning kamayishi uzoqni koʼra olmaslik (miopiya) kuchayishiga sabab boʼlgan omillardan boʼlib, davolanmasa, koʼrlik xavfini oshiradi. El Pais nashri prognozlarni eʼlon qildi. Xitoy, Janubiy Koreya, Yaponiya va Singapur kabi mamlakatlarda oʼrta maktabni tugatgan bolalarning taxminan 80 foizi ushbu koʼrish nuqsonidan aziyat chekmoqda va ularning 10% dan 20% gachasi juda yaqinni koʼra olmaydi. Sayyoraning koʼrish qobiliyati yomonlashmoqda. 2016-yilda oʼtkazilgan ilmiy tahlil 21-asr boshida 1,4 milliard odam uzoqni koʼra olmasligini aniqladi va bu raqam 2050-yilga borib 4,7 milliardga yetishini bashorat qildi. Bu dunyo aholisining deyarli yarmiga toʼgʼri keladi, garchi hududlar boʼyicha farqlar mavjud boʼlsa-da: asrning oʼrtalariga kelib, Sharqiy Afrikada miopiyaning tarqalishi 23% dan past boʼladi, Osiyo-Tinch okeani mintaqasidagi yuqori daromadli mamlakatlarda esa, har uch kishidan ikkitasi kasallikdan aziyat chekishi taxmin qilinmoqda. Ispaniyada oʼtkazilgan soʼnggi tadqiqotlar shuni koʼrsatdiki, besh yoshdan yetti yoshgacha boʼlgan bolalarda miopiyaning tarqalishi 19% ni tashkil qiladi, ammo 2030 yilga kelib u 30% ga yetadi. Bundan tashqari, koʼrishning ortga qaytmas yoʼqolishiga olib kelishi mumkin boʼlgan patologik oʼzgarishlar rivojlanish xavfi sezilarli darajada oshadi. Gap katarakta, glaukoma, toʼr pardaning koʼchib tushishi haqida bormoqda. Tadqiqotlar shuni koʼrsatadiki, yoshlarda miopiyaning ogʼir holatlari sariq dogʼ degeneratsiyasi rivojlanish ehtimolini 41 foizga oshiradi. Bu, oʼz navbatida, yosh oʼtishi bilan koʼrish qobiliyatining yoʼqolishiga sabab boʼladi. Oftalmologlar odamlarni “20-20-20” qoidasiga amal qilishga chaqirmoqda: Har 20 daqiqada 20 fut uzoqlikda, yaʼni taxminan olti metr masofada joylashgan biror narsaga 20 soniya davomida qarab turish lozim. Shuningdek, bolalarni, yoshlarni gadjetlardan foydalanishda ko'zga yaqin tutmasligini nazorat qilish va ekranni yaxshi yoritilishini, qorongʼuda foydalanmasligini va tanaffus qilishini taʼminlash kerak. 

  • 17 Iyul, 09:00
  • Batafsil
not found

Soxta tabiblarga maʼmuriy javobgarlik belgilanmoqda

Oliy Majlis Qonunchilik palatasidagi O‘zbekiston “Adolat” sotsial-demokratik partiyasi fraksiyasi yig‘ilishida xalq tabobatiga aloqador bo‘lmagan usullarni qo‘llagan holda kasalliklarga tashxis qo‘yish va davolash uchun javobgarlik belgilanishini nazarda tutuvchi qonun loyihasi ko‘rib chiqildi. Qayd etilganidek, “Fuqarolarning sog‘lig‘ini saqlash to‘g‘risida”gi Qonunga ko‘ra, sog‘liqni saqlash amaliyotida faqat qonunchilikda belgilangan tartibda qo‘llashga ruxsat etilgan profilaktika, tashxis qo‘yish va davolash usullaridan, tibbiyot texnologiyalari va dori vositalaridan foydalaniladi. Biroq amaliyotda ayrim shaxslar moddiy qimmatliklar olish yoki mulkiy manfaatdor bo‘lish evaziga ruxsat etilmagan usullarni, shu jumladan, xalq tabobatiga aloqador bo‘lmagan usullarni qo‘llagan holda, kasalliklarga tashxis qo‘yish va ularni davolash xizmatlarini ko‘rsatib, insonlarning sog‘lig‘i va hayotiga xavf tug‘dirmoqda. Bugungi kunda milliy qonunchiligimizda ruxsat etilmagan usullarni qo‘llagan holda tashxis qo‘yish va davolash xizmatlari ko‘rsatilganligi uchun javobgarlik choralari nazarda tutilmaganligi “soxta tabib”larning noqonuniy faoliyatidan jabrlanayotgan fuqarolarning soni ortishiga sabab bo‘lmoqda. Qonun loyihasi bilan Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksga va “Reklama to‘g‘risida”gi Qonunga qo‘shimcha va o‘zgartirish kiritish nazarda tutilyapti. Xususan, moddiy qimmatliklar olish yoki mulkiy manfaatdor bo‘lish evaziga ruxsat etilmagan usullarni, shu jumladan, xalq tabobatiga aloqador bo‘lmagan usullarni qo‘llagan holda kasalliklarga tashxis qo‘yish va ularni davolash xizmatlarini ko‘rsatganlik uchun ma’muriy javobgarlik belgilanishi taklif etilmoqda. Shu bilan birga, ruxsat etilmagan hamda xalq tabobatiga aloqador bo‘lmagan usullarni qo‘llash orqali kasalliklarga tashxis qo‘yish va ularni davolash xizmatlarini reklama qilish taqiqlanishi nazarda tutilyapti.

  • 16 Iyul, 17:50
  • Batafsil
Нажмите на кнопку ниже, чтобы прослушать текст Powered by GSpeech