Янгиликлар

not found

2024-йилнинг асосий илмий ютуқлари номланди

Science журнали муҳаррирлари 2024-йилда илмий ҳамжамиятдаги асосий ютуқлар рўйхатини эълон қилишди. Журналга кўра, йилнинг асосий кашфиёти ОИВга қарши «Ленакапавир» препарати бўлди. Янги механизмга эга бўлган инъекцион препарат инфекцияни олдини олишнинг юқори самарадорлигини намойиш этди. Муаллифларнинг сўзларига кўра, улар Ленакапавирни нафақат юқори самарадорлиги туфайли йилнинг ютуғи сифатида танладилар: "муваффақият ОИВ капсид оқсилининг тузилиш ва функциясини янгича тушунишдан келиб чиқди". Йилнинг илмий ютуқлари рўйхатига шунингдек, аутоиммун касалликларига қарши CAR-T ҳужайра терапияси, Жеймс Уэбб телескопи ёрдамида биринчи галактикаларнинг пайдо бўлиш механизмларини очиб бериш, РНК асосидаги пестицид спрейи, сув ўтлари ҳужайраларида маълум бўлган биринчи азот бириктирувчи органелланинг тавсифи киритилган. Science мутахассислари шунингдек, магнитланишнинг янги турини, Хитойдан 1,6 миллиард йил бўлган микроскопик сувўтларга ўхшаш фотоалбомларнинг топилишини ва қитъаларнинг шаклланиши билан боғлиқ бўлган мантия тўлқинлари назариясининг кашф қилинишини ҳам таъкидлаб ўтишган. 

  • 8 Январь, 11:53
  • Батафсил
not found

Кунига 9 соатдан кўп ухлаш инсультга сабаб бўлиши мумкин — тадқиқот

Исландиялик мутахассислар ўтказган тадқиқотга кўра, бир кеча-кундузда тўққиз соатдан ортиқ ухлайдиган одамларда инсультга чалиниш эҳтимоли 85 фоизга юқори бўлиши мумкин. Тадқиқот натижалари Neurology журналида чоп этилди. Тадқиқот Nordic Health Research деб номланган йирик лойиҳа маълумотларига асосланган. Унда оғир хасталиги йўқ, ўртача ёши 62 ёш бўлган 32 минг киши этди. Тадқиқотчилар иштирокчиларни олти йил давомида кузатиб, уларнинг уйқу режими ва касаллик тарихи ҳақида маълумот тўплашди. Натижалар кунига тўққиз соатдан ортиқ ухлайдиган (иштирокчиларнинг 24 фоизи) ёки кундузи 90 дақиқадан кўпроқ дам оладиган (иштирокчиларнинг 8 фоизи) одамларда инсульт хавфи 7-8 соат ухлайдиган одамларга нисбатан 85 фоиз юқори эканини кўрсатди. Олимларнинг таъкидлашича, ҳаддан ташқари кўп ухлаш қон-томир касалликлари ривожланиши хавфини оширади. Тунги уйқу давомийлиги тавсия этилган меъёрдан ошиб кетган иштирокчиларда инсульт хавфи 23 фоизга ортган. Узоқ муддатли кундузги уйқу ҳам хавфли бўлиб чиқди: тадқиқотда бир ярим соатдан ортиқ дам олиш қон-томир касалликлари эҳтимолини 25 фоизга оширган. 

  • 8 Январь, 08:48
  • Батафсил
not found

Совунми ёки антисептик: Қай биридан фойдаланиш афзалроқ?

Кун давомида, кўчада ва жамоат жойларида кўп одамлар билан алоқа қиламиз, турли хил нарсаларга тегамиз. Натижада зарарли вируслар ва бактериялар қўл терисига келиб тушади. Агар, шу кир қўллар билан овқат ейилса, ёки кўзлар ишқаланса, вируслар ва бактериялар организмга тушиб, турли касалликларга сабаб бўлади. Шунинг учун қўл гигиенасига катта аҳамият бериш лозим. Совуннинг афзалликлари ва камчиликлари: • мунтазам фойдаланиш мумкин; • кучли ва қаттиқ кирларни яхши тозалайди; • микроб, вирус ва ҳоказоларни ўлдиради ва ювиб юборади; • антибактериал совундан ҳаддан ташқари кўп фойдаланиш аллергия ва тери микрофлорасининг бузилишига олиб келиши мумкин (шунинг учун оддий совунни ишлатган маъқулроқ); • ҳар доим ҳам қўлни совун билан ювиш имконияти бўлавермайди (кўчада ёки сув йўқ жойда). Антисептикдан фойдаланишнинг афзалликлари ва камчиликлари қуйидагилар: • микроб, вирус ва замбуруғларни ўлдиради; • қулай (ўзи билан олиб юриш мумкин); • кучли кирларни тозаламайди; • аллергик реакцияни чақириши мумкин; • ҳаддан ташқари фойдаланилганда терининг таъсирчанлигини ошишига ва қуришига олиб келади; • патоген микроблардан ташқари, терининг ўз микрофлорасини ҳам ўлдириши мумкин. Кўриниб турибдики, мунтазам фойдаланиш учун кўпроқ совун мос келади, антисептикдан эса кунига бир ёки икки марта фойдаланиш тавсия этилади. Антибактериал воситалардан уйда, ёки кундалик ҳаётда эмас, балки касалхонада ёки эпидемия ва касалликлар авж олган вақтда фойдаланиш афзал. Агар қўлларни совун билан ювиш имконияти бўлмаса, албатта, антисептиклардан фойдаланганингиз маъқул. Муҳими қўлимизни тез-тез ювиш, антисептик билан зарарлантириш кабилар юқумли касалликларни тарқалишини олдини олади. Ву жараёнларни доимо бажариш саломатлик мезонидир.

  • 7 Январь, 17:41
  • Батафсил
Нажмите на кнопку ниже, чтобы прослушать текст Powered by GSpeech