Yangiliklar

not found

Smartfonlardan 72 soatga voz kechib koʼring

Smartfondan atigi 72 soatga voz kechish miyaning his-tuygʼularni boshqarish va mukofotlash tizimi bilan bogʼliq faoliyatida sezilarli oʼzgarishlarga sabab boʼldi. Bu haqda Computers in Human Behavior jurnalida chop etilgan tadqiqot natijalarida aytildi. Tajribada 18 yoshdan 30 yoshgacha boʼlgan, smartfonlardan muntazam foydalanadigan 25 nafar yoshlar ishtirok etdi. Tadqiqot boshlanishidan oldin ishtirokchilar smartfonlarning ularning psixologik holati va ijtimoiy xulq-atvoriga taʼsiri boʼyicha testdan, shuningdek, miyaning MRT tekshiruvidan oʼtkazildi. Shundan soʼng ishtirokchilarga uch kun davomida smartfonlardan faqat ish, maishiy vazifalar va yaqinlari bilan muloqot qilish uchun foydalanishga ruxsat berildi. Uch kundan soʼng ishtirokchilar takroriy MRT tekshiruvidan oʼtkazildi, ularga uch turdagi tasvirlar koʼrsatildi: neytral tasvirlar (masalan, manzaralar), yoqilgan va oʼchirilgan smartfonlar. Skanerlar miyaning dofamin va serotonin ishlab chiqarish uchun masʼul boʼlgan sohalarida, kayfiyatni, his-tuygʼularni va qaramlikni shakllanishini tartibga soluvchi neyrotransmitterlarda sezilarli oʼzgarishlarni aniqladi. Smartfondan foydalanishni cheklab qoʼyilgandan soʼng, yoqilgan qurilmalar tasvirlarini koʼrishda ushbu sohalardagi faollik kamaygan. Bu qoʼzgʼaluvchanlik va gadjetlarga bogʼlanish darajasining pasayishini koʼrsatadi. Olimlarning taʼkidlashicha, bunday taʼsirlar smartfondan ortiqcha foydalanish alomatlari boʼlmaganlarda ham kuzatilgan. Tadqiqot shuni tasdiqlaydiki, smartfonlar miya faoliyatiga bevosita taʼsir koʼrsatadi va ulardan kamroq foydalanish qaramlikni kamaytirishga va neyrotransmitterlarning tabiiy muvozanatini tiklashga yordam beradi.

  • 6 Mart, 17:50
  • Batafsil
not found

2033-yilga borib 22,5 million kishi Alsgeymer kasalligiga chalinishi mumkin

8-yildan so‘ng 22,5 million kishi Alsgeymer kasalligiga chalinadi, Xitoy esa kasallanish holatlari bo‘yicha yetakchiga aylanadi, bu esa jahon dori vositalari bozorida ushbu kasallikka qarshi dorilarga talabni oshiradi. GlobalData tahliliy kompaniyasi hisob-kitoblariga ko‘ra, Alsgeymer kasalligi bilan kasallanishning umumiy soni 2023-yildan buyon yiliga 4,08 foizga o‘sib bormoqda va bu o‘sish sur’ati 2033-yilgacha saqlanib qoladi. AQSH, Fransiya, Germaniya, Italiya, Ispaniya, Buyuk Britaniya, Yaponiya va Xitoyda bemorlar soni 15,99 milliondan 22,51 milliongacha ko‘payadi. Prognozlarga ko‘ra, eng ko‘p kasallanish holatlari Xitoyda qayd etiladi: 2033-yilga borib bu yerda 10,4 million holat qayd etilishi kutilmoqda. Eng kam bemorlar soni esa Ispaniyada bo‘ladi ‒ 0,62 mln kishi. GlobalData kompaniyasi xodimi Antara Bxattacharyaning so‘zlariga ko‘ra, 2023-yilda ayollar erkaklarga qaraganda ko‘proq Alsgeymerdan aziyat chekkan. Tahlillar shuni ko‘rsatadiki, 2023-yilda Alsgeymer bilan kasallanganlarning 79 foizini 75 va undan katta yoshdagi odamlar tashkil etgan. Qariyb 21 foizi 65 yoshdan 74 yoshgacha bo‘lganlar zimmasiga to‘g‘ri keladi. Ro‘yxatga olingan 15,99 million holatning taxminan 55 foizi yengil shaklda. Alsgeymer kasalligi ‒ kognitiv va xulq-atvor buzilishlari bilan tavsiflangan progressiv neyrodegenerativ kasallik. Kasallikning aniq sababi to‘liq o‘rganilmagan bo‘lsa-da, olimlarning fikricha, aksariyat hollarda kasallik genetik, turmush tarzi va vaqt o‘tishi bilan miyaga ta’sir qiladigan ekologik omillarning kombinatsiyasi tufayli yuzaga keladi. So‘nggi yillarda o‘tkazilgan tadqiqotlar va klinik sinovlar shuni ko‘rsatadiki, kasallik etiologiyasini aniqlashda ikkita oqsil beta-amiloid va tau-oqsil eng muhim rol o‘ynaydi. Shu bilan birga, Alsgeymer eng ko‘p xarajat talab qiladigan kasalliklardan biridir. Hozirda davolash asosan kasallikning rivojlanishini sekinlashtirishga va alomatlarni yengillashtirishga qaratilgan. To‘liq davolash usullari hali mavjud emas. Alsgeymer bilan og‘rigan bemorlar sonining ko‘payishi farmatsevtika kompaniyalarini ham bu kasallikka qarshi dorilar ishlab chiqarishga undamoqdadi. Hozirda Eli Lilli kompaniyasining Donanemab preparati eng samarali bo‘lib turibdi, bu preparat 2025-yilda tasdiqlanishi va bozorga chiqarilishi kutilmoqda.

  • 6 Mart, 11:45
  • Batafsil
not found

Har daqiqada to‘rt nafar ayolga ko‘krak bezi saratoni tashxisi qo‘yiladi

Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti (JSST) ma’lumotlariga ko‘ra, dunyodagi har 20-ayol hayoti davomida ko‘krak bezi saratoni bilan kasallanadi. Mavjud tendensiyalar davom etsa, 2050-yilga kelib bu kasallikka chalinganlar soni 38 foizga, o‘lim darajasi esa 68 foizga oshishi mumkin. Saraton tadqiqotlari xalqaro agentligi tahliliga ko‘ra, 2050-yilda har yili 3,2 million yangi holat qayd etiladi va saraton 1,1 million kishining o‘limiga sabab bo‘ladi. Ko‘krak bezi saratoni ayollar orasida eng keng tarqalgan saraton turi bo‘lib qolmoqda. Eng yuqori tashxis ko‘rsatkichlari Avstraliya, Yangi Zelandiya, Shimoliy Amerika va Shimoliy Yevropada, eng past ko‘rsatkichlar esa Osiyo va Afrikada. Shu bilan birga, diagnostika va davolash imkoniyati cheklanganligi sabab, eng yuqori o‘lim darajasi Melaneziya, Polineziya va G‘arbiy Afrikada kuzatilmoqda. Mutaxassislar kasallikning ko‘payishini bir necha omillar, jumladan, yosh, irsiy gen mutatsiyasi va oilaviy kasallik tarixi bilan izohlashadi. Ko‘krak bezi saratoni bilan bog‘liq yangi holatlarning 71 foizi va o‘limning 79 foizi 50 yoshdan oshgan ayollarga to‘g‘ri keladi, bu yosh omilining ta’sirini tasdiqlaydi. Shuningdek, nosog‘lom turmush tarzi, xususan, spirtli ichimliklarni iste’mol qilish, ortiqcha vazn va kam jismoniy faollik ham kasallikning rivojlanishiga sabab bo‘ladi. Tadqiqotchilar fikricha, sog‘lom turmush tarziga rioya qilish orqali xastalikka chalinish ko‘rsatkichini qariyb 25 foizga kamaytirish mumkin. Dunyo bo‘ylab kasallanish ko‘payib borayotganiga qaramay, o‘rganilgan 46 mamlakatdan 29 tasida ko‘krak bezi saratonidan o‘lim darajasi kamaygan. Bu erta tashxis qo‘yish dasturlari samaradorligi va davolanish imkoniyatlari yaxshilanganini tasdiqlaydi. “Har daqiqada to‘rt nafar ayolga ko‘krak bezi saratoni tashxisi qo‘yiladi va bir ayol bu kasallikdan vafot etadi. Bu statistik ma’lumotlar esa yomonlashmoqda”, dedi Saraton tadqiqotlari xalqaro agentligi tadqiqotchisi doktor Joan Kim. U mamlakatlarni kasallik profilaktikasi, erta aniqlash va davolashga ko‘proq mablag‘ sarflashga chaqirdi.

  • 6 Mart, 09:00
  • Batafsil
Нажмите на кнопку ниже, чтобы прослушать текст Powered by GSpeech