Olimlar 2050-yilga borib butun dunyo bo‘ylab saraton kasalligi ko‘payishini bashorat qilmoqda
Avstraliyadagi Charlz Stert universiteti olimlari saraton bilan kasallanganlar soni 76,6 foizga — 2022-yilda 20 milliondan 2050-yilda 35,3 milliongacha oshishini bashorat qilishdi.
Tadqiqot natijalari JAMA Network Open jurnalida chop etildi. 185 mamlakat va hududlarda saratonning 36 turi bilan kasallanish tahlili va o‘lim soni 89,7 foizga, ya’ni 9,7 milliondan 18,5 milliongacha oshishini ko‘rsatdi.
Olimlar sog‘liqni saqlash, ta’lim va aholi daromadlarining o‘rtacha darajasini aks ettiruvchi Inson taraqqiyoti indeksining turli darajalariga ega bo‘lgan mamlakatlar o‘rtasida saraton kasalligi dinamikasida sezilarli farqlarni aniqlashdi. Shunday qilib, inson taraqqiyoti indeksi past bo‘lgan mamlakatlarda saraton kasalligining yangi holatlari deyarli uch baravar ko‘payib, 142,1% ga, o‘lim esa 146,1% ga oshishi mumkin. Inson taraqqiyoti indeksi juda yuqori bo‘lgan mamlakatlarda kasallanish va o‘lim darajasining nisbatan kamroq o‘sishi kutilmoqda - mos ravishda 41,7% va 56,8%.
Saratonning eng ko‘p o‘sishi Afrikada prognoz qilinmoqda, bu yerda 2050-yilga kelib tashxis qo‘yilgan holatlar soni 139,4 foizga va o‘lim darajasi 146,7 foizga oshishi mumkin. Yevropada, aksincha, kasallanish (24,6%) va o‘lim (36,4%)ning eng kam o‘sishi kuzatilishi mumkin.
Tadqiqot shuningdek, jinslar bo‘yicha farqlarni aniqladi: 2050-yilga kelib erkaklarda saraton kasalligi sonining o‘sishi 84,3% ni, o‘lim esa 93,2% ni tashkil qilishi kutilmoqda, bu ayollarnikiga qaraganda yuqori (mos ravishda 68,5% va 85,2%) . Ushbu nomutanosiblikka ta’sir etuvchi omillar qatoriga erkaklar orasida xavf omillarining (masalan, alkogol va tamakiga qaramlik) yuqori darajada tarqalishi, shuningdek, ayrim hududlarda skrining va davolash xizmatlarining sifatsizligi kiradi.
