Трансёғлар. Асосий фактлар
- Трансёғлар, ёки трансёғли кислоталар (ТФA) - саноат ёки табиий келиб чиқадиган тўйинмаган ёғли кислоталар.
- Ҳар йили саноатда ишлаб чиқарилган трансёғлари дунё бўйлаб 278 000 дан ортиқ ўлимга сабаб бўлади.
- Трансёғлар артерияларнинг тиқилиб қолишига ҳисса қўшади, юрак хуружи ва ўлим хавфини оширади.
- Саноатда ишлаб чиқарилган трансёғлари маргаринда, ўсимлик ёғи бирикмаси, Ванаспати ёғи, қовурилган овқатлар ва пиширилган маҳсулотлар, айниқса кракерлар, печенье ва пирогларда мавжуд. Саноатда ишлаб чиқарилган трансёғлари кўчада ва ресторанларда таклиф қилинадиган кўплаб қовурилган ва пиширилган маҳсулотларда мавжуд. Табиий трансёғларни кавш қайтарувчи ҳайвонлардан (масалан, сигир, қўй, эчки) олинган гўшт ва сут маҳсулотларида топиш мумкин.
- Саноатда ишлаб чиқарилган ва табиий трансёғлари бир хил даражада зарарли.
- Саноатда ишлаб чиқарилган трансёғларидан фойдаланишдан воз кечиш ва озиқ-овқат нархини, таъмини ёки фойдалилигини бузмасдан, ўрнига соғлом ёғлар билан алмаштириш мумкин. ЖССТ катталар учун трансёғларни истеъмол қилишни умумий калория миқдорининг 1% дан кўп бўлмаган миқдорда чеклашни тавсия қилади, яъни кунлик рационда 2000 калория бўлса, транс ёғлар 2,2 граммга тўғри келиши керак.
- Юрак-қон томир касалликлари дунёда ўлимнинг асосий сабабидир. Ушбу касалликларнинг асосий хавф омиллари нотўғри овқатланиш, жисмоний фаолликнинг етишмаслиги ва тамаки ва спиртли ичимликларни истеъмол қилишдир. Рациондаги хавфлардан бири трансёғларини кўп истеъмол қилишдир, бу барча сабабларга кўра ўлим хавфини 34% га, юрак ишемик касаллигидан ўлим хавфини 28% га ва юрак ишемик касалликларини ривожланиш хавфини 21% га оширади. Транс ёғларнинг соғлиқ учун фойдалари аниқланмаган.
