Янгиликлар

not found

1 декабрь – Бутунжаҳон ОИТСга қарши кураш куни

Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти ҳамда БМТ бош Ассамблеясининг 1988 йилидаги қарорига асосан, 1 декабрь Бутунжаҳон ОИТСга қарши кураш куни сифатида нишонланади. Бу кунда ОИТС билан оғриганларни қўллаб-қувватлаш, хасталик аломатлари, ундан сақланиш бўйича огоҳликни ошириш масалаларига жамоатчилик эътиборини қаратиш ишлари олиб борилади. Маълумотларга кўра, юртимизда 48 мингдан ортиқ шахсга ОИВ касаллиги ташхиси қўйилган. Сўнгги 5 йилда ОИВ инфекциясига текширувлар сони 700 мингдан 3,5 миллионга ёки 5 баробарга ортди. Ҳукуматимиз томонидан дори воситаларини молиялаштириш 80 фоизни ташкил этди. Давлат бюджети ҳамда ОИТС, безгак ва силга қарши кураш бўйича Глобал жамғарма маблағлари ҳисобидан қарийб 7 миллион АҚШ доллари миқдорида ретровирусга қарши дори воситалари харид қилиниб, 40 минг нафардан ортиқ бемор вирусга қарши терапия билан қамраб олинган. Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Бош Ассамблеяси томонидан 2030 йилга бориб ОИВ эпидемиясига барҳам бериш учун «95-95-95» стратегияси олға сурилган. “95-95-95” тамойилига кўра, ОИВ юқтирган беморларнинг 95 фоизи ўз статусини билиши, 95 фоизи махсус терапия билан қамраб олиниши, 95 фоизида вирус юкламасининг паст даражага тушишига 2025 йилгача эришиш ва 2030 йилда ОИТС касаллиги юқишига барҳам бериш мақсад қилиб олинган.

  • 1 Декабрь, 09:00
  • Батафсил
not found

Қишда нималарни кўпроқ истеъмол қилиш керак?

Қиш - бизнинг танамиз учун йилнинг энг оғир вақти. Кундузги соатнинг қисқариши, ҳаво ҳароратининг пастлиги ва уйда кўпроқ вақт ўтказилиши соғлиғимизга салбий таъсир қилади. Бу стрессга дош бериш учун танамиз зарур бўлган барча озуқа моддаларини олиши керак. Олимлар ва диетологлар қишда қандай овқатларни истеъмол қилишни тавсия қиладилар? Ва иммунитетни сақлаб қолиш учун нималарни истеъмол қилиш керак? Балиқ Балиқ омега-3 ёғ кислоталарининг ажойиб манбаи бўлиб, улар организм учун жуда фойдали. Хусусан, улар юрак-қон томир ва асаб тизимини мустаҳкамлайди. Ёғ кислоталари ҳам кайфиятга таъсир қилади. Пицбург университети (AҚШ) олимлари томонидан олиб борилган тадқиқот шуни кўрсатдики, омега-3 ёғ кислоталари юқори бўлган одамларда депрессия аломатлари камроқ учрайди. Ушбу моддаларнинг энг кўп миқдори лосос, скумбрия, кета каби балиқларда мавжуд.Ёғ кислоталари ёнғоқ, зиғир уруғи, денгиз ўтлари, чиа уруғлари ва дуккакли экинларда ҳам мавжуд. Шўрвалар Иссиқ, тўйимли овқат истеъмол қилиш, айниқса, қишнинг совуқ кунларида одамларнинг кайфиятига ижобий таъсир қилади. Шунинг учун қишда сиз шўрва каби суюқ ва осон ҳазм бўладиган иссиқ таомларни истеъмол қилишингиз керак. Шўрваларда мавжуд бўлган сабзавотлар ва ўтлар клетчатка манбалари бўлиб, улар бошқа овқатлар билан қиздирилганда мукаммал сўрилади. Ва протеиннинг керакли даражасини сақлаб қолиш учун овқатланиш мутахассислари шўрваларга товуқ қўшишни тавсия қиладилар. Сули ёрмаси Сули доналари танани узоқ вақт энергия билан таъминлайди, чунки улар ошқозон-ичак трактида парчаланиши ва ҳазм бўлиши учун анча вақт талаб этади. Бу узоқ вақт давомида очлик ҳис қилмасдан, озиқ-овқатдан етарли энергия олишингизни англатади.Aйтганча, сули бўтқасининг бир порциясида кунлик клетчаткага бўлган эҳтиёжнинг 15% дан ортиғини ўз ичига олади. Уни мева ва резаворлар билан биргаликда истеъмол қилиш - идеал нонушта. Илдиз сабзавотлари Қишда илдиз сабзавотларини, айниқса A витаминини ўз ичига олган сабзи истеъмол қилиш муҳим аҳамиятга эга. Бундан ташқари, картошка, турп, шолғом, лавлаги каби сабзавотлар ҳам жуда фойдали.Илдизли сабзавотларда углеводлар кўп бўлиб, қишнинг совуқ кунларида бошқа сабзавотларга қараганда организмга кўпроқ энергия беради. Бироқ, бу турдаги баъзи сабзавотлар жуда кўп крахмални ўз ичига олади, шунинг учун уларнинг истеъмолини назорат қилиш керак. Резаворлар Черника, малина, қулупнай ва бошқа резаворлар кортизол секрециясини камайтиришга ёрдам беради. Бу гормон буйрак усти безлари томонидан чиқарилади, бу эса стрессли вазиятларда танада ноқулайлик ва кучланишни бошдан кечиришга олиб келади. Қиш мавсумида совуқ ҳаво ноқулайлик туғдиради. Шунинг учун, диетологлар исталмаган стрессни бартараф этиш учун сумкангизда резавор меваларни сақлашни маслаҳат беришади.Бузина резавори кўп миқдорда цинкни ўз ичига олади. Унинг таркибидаги бошқа фойдали моддалар иммунитетни мустаҳкамловчи, антибактериал ва антивирус хусусиятларга эга.

  • 30 Ноябрь, 18:01
  • Батафсил
not found

Олимлар ҳаётий белгиларни кузатиш учун ютиладиган капсула яратди

Aмериканинг бир қанча университетлари ходимлари ҳаётий кўрсаткичларни (нафас олиш ва юрак уриш тезлигини) ошқозон-ичак трактининг ичидан хавфсиз назорат қила оладиган қурилмани ишлаб чиқди. Ҳаётий белгиларни кузатиш учун мўлжалланган, ютиб юбориладиган ВМ Пилл капсуласи нафас олиш ва юрак уриши билан боғлиқ танадаги кичик тебранишларни кузатиб боради. Ва агар одам нафас олишни тўхтатса, капсула буни ичкаридан аниқлайди. Дастлаб, янги диагностика мосламаси ҳайвонларнинг ошқозонига жойлаштириш орқали синовдан ўтказилди. Кейин, нафас олишни тўхтатиши учун ҳайвонларга катта миқдорда фентанил дозаси берилди. ВМ Пилл ҳайвонларнинг нафас олиш тезлигини реал вақт режимида ўлчади ва ўз вақтида тадқиқотчиларни огоҳлантирди, улар ҳаёт учун хавфли аломатларни тўхтата олдилар. Кейинги синовда капсулалар уйқу апнеаси билан оғриган ўн нафар беморга берилди. Тахминан витамин капсуласига тенг бўлган қурилма иштирокчиларнинг нафас олиши тўхтаганини тезда аниқлади ва уларнинг нафас олиш тезлигини 92,7% аниқлик билан кузатди. Тадқиқот натижаларига кўра, ташқи ҳаётий мониторинг қурилмалари билан солиштирилганда, янги қурилма юрак уриш тезлигини камида 96% аниқлик билан кузатишга қодир.Капсула ўзининг хавфсизлигини ҳам тасдиқлади: барча тадқиқот иштирокчилари фойдаланишдан кейин бир неча кун ичида уни ўз таналаридан табиий равишда чиқиб кетганини таъкидлашди. Ҳозирда капсулани организм ичида узоқроқ муддатга қолдириш учун версиялар ишлаб чиқилмоқда. Келажакда, шунингдек, опиоидларнинг дозасини ошиб кетиши каби ҳаёт учун хавфли вазиятларни бартараф этиш учун дори-дармонларни автоматик равишда етказиб бера олиши учун қурилмани янгилаш режалаштирилган.

  • 30 Ноябрь, 15:02
  • Батафсил
Нажмите на кнопку ниже, чтобы прослушать текст Powered by GSpeech