09:01 (19.05.2023)

1705

Паркинсон касаллигига чалиниш ҳолатлари кўпаймоқда

Қолаверса, мутахассислар бу касаллик “ёшараётганлигини” айтишмоқда.

Барча цивилизациялашган мамлакатларда нейродегенератив касалликлар — биринчи навбатда Альцгеймер касаллиги ва Паркинсон касаллиги кескин ўсмоқда. Пандемия уларнинг ривожланиши учун қўшимча хавф омилига айланди.

Паркинсон касаллиги аниқ аломатлар пайдо бўлишидан тахминан 10-20 йил олдин ривожлана бошлайди. Ушбу оғир патология инсониятга икки юз йилдан кўпроқ вақт давомида маълум бўлган, аммо ҳозиргача одамлар уни қандай енгиш мумкинлигини топа олмаганлар. Дунёда Паркинсон касаллигини даволаш ҳолатлари мавжуд эмас.

Паркинсон касаллиги 100 минг аҳолига 120-150 кишида учрайди, унинг ривожланишининг асосий омили ёшдир (55-64 ёшда аҳолининг 1 фоизида, 75 ёшдан кейин эса 3-4% учрайди). Дунёда 6 миллионга яқин бундай беморлар бор. 20 йил ичида уларнинг сони камида икки баробар ортади. Тиббиёт фанлари доктори, профессор Юлия Каракулова сўзларига қараганда, бугунги кунда шифокорлар ва олимлар умр кўриш давомийлигини ошириш учун курашмоқда, улар режалаштирилган кўрсаткичларга эришмоқдалар:
«Аммо аҳолининг қариши Альцгеймер ва Паркинсон касалликларининг кўпайишига олиб келади. Эвропа, Америка, Япония нейродегенератив патологияси — ёш билан боғлиқ мия шикастланиши бўлган беморлар билан тўлиб-тошган. Россия Федерациясида ҳам бундай беморларнинг кўпайиши кузатилмоқда».
Россияда 200 мингдан ортиқ бемор бор ва ҳар йили уларнинг сони 20-30 мингга ошиб бормоқда. Ҳайратланарли янги тенденция шундан иборатки, ҳар ўнинчидан бири 50 ёшдан олдин, ҳар йигирма нафардан бири 40 ёшдан олдин касалликка чалинган. “Касаллик сезиларли даражада ёшарган. Эҳтимол, токсинлар, экология, турмуш тарзи роль ўйнайди ", деб давом этади мутахассис.

Паркинсон касаллиги ривожланишида хавф омилларидан генетик мойиллик ажралиб туради; нейротоксинлар, айниқса қишлоқ хўжалигида ишлатилган пестицидлар ва гербицидлар таъсири ва ниҳоят, ўтказилган коронавирус инфекцияси (бугунги кунда бу ҳақиқат илмий жиҳатдан тасдиқланган). Бундан ташқари, такрорий травматик мия шикастланиши касалликнинг ривожланишини рағбатлантириши мумкин.

Тахминан 35% ҳолларда касалликнинг дастлабки уч йил ичида ташхис қўйилмайди. Паркинсон касаллигини эрта ташхислаш қийин: кўплаб аломатлар енгил, нозик ва ўзига хос эмас. Ҳаммаси уйқу бузилишидан бошланади. Кейин беморда ич қотиши, ташвиш, депрессия, кундузги уйқучанлик, мушак оғриғи кучаяди. Тажрибали шифокоргина бу паркинсон касаллигининг аломатлари эканлигидан шубҳа қилиши мумкин.

"Биз касалликни тўхтата олмаймиз, аммо беморни узоқ вақт назорат қила оламиз ва унга кўп йиллик муносиб ҳаётни тақдим эта оламиз", дейди академик Иллариошкин.

Паркинсон касаллиги доимий прогрессив нейродегенератив касаллик бўлиб, у ҳаракатланиш ва когнитив бузилишларнинг ривожланиши билан бирга келади. Бугунги кунда Паркинсон касаллиги Альцгеймер касаллигидан кейин иккинчи энг кенг тарқалган нейродегенератив касалликдир. Бутун дунёда Паркинсон касаллигидан ногиронлик ва ўлим даражаси бошқа неврологик касалликларга қараганда тезроқ ўсиб бормоқда.

Нажмите на кнопку ниже, чтобы прослушать текст Powered by GSpeech