COVID-19 ning yana bir yangi xavfli oqibati aniqlandi
Albert Eynshteyn tibbiyot kolleji olimlari COVID-19 bilan kasallanish dislipidemiya rivojlanish xavfini oshirishi mumkinligini aniqladi, bu holat qonda lipidlar (yog‘lar) ning anomal darajasi bilan bog‘liq.
Tadqiqot natijalari Journal of Clinical Investigation jurnalida chop etildi.
Lipidlar barcha tirik hujayralarda mavjud bo‘lgan yog‘lar va yog‘ga o‘xshash moddalarning katta guruhidir. Ular energiyani saqlash, hujayralararo signallarni uzatish va hujayra membranalarini (devorlarini) yaratish uchun zarurdir. Yog‘ almashinuvi qanday ishlashini tekshirish va yurak-qon tomir kasalliklarini rivojlanish xavfini baholash uchun shifokorlar lipid profilini aniqlash uchun qon topshirishni taklif qilishadi. Lipid profili odatda triglitseridlarni, umumiy xolesterinni va turli zichlikdagi lipoproteinlarni (LPVP va LPNP) o‘z ichiga oladi.
200 ming ko‘ngillilar ishtirok etgan tadqiqotda olimlar koronavirus infeksiyasi qon lipidlarini tartibga solishga qanday ta’sir qilishini kuzatdi. Olimlar har bir ishtirokchining pandemiyagacha bo‘lgan uch yil davomida (2017-2019) qon lipid profili bo‘yicha ma’lumotlarini to‘plashdi. Keyin tadqiqotchilar shu guruhda 2020-2022-yillarda dislipidemiyaning tarqalishiga baho berishdi, tahlildan ilgari lipid almashinuvining buzilishi tashxisi qo‘yilgan odamlar (shuningdek, lipidlarni kamaytiradigan dorilarni qabul qiladigan odamlar) tahlili hisobga olinmadi.
Natijalar shuni ko‘rsatdiki, COVID-19 dislipidemiya xavfini o‘rtacha 29% ga oshiradi. Ushbu patologiyani rivojlanish ehtimoli 65 yoshdan oshgan odamlarda yuqori. Shuningdek, diabet, semizlik, yurak-qon tomir kasalliklari, surunkali obstruktiv o‘pka kasalligi va gipertoniya bilan og‘rigan odamlar xavf ostida. Olimlar dislipidemiya yurak xuruji va insultning asosiy xavf omillaridan biri ekanligini ta’kidladilar. Gap shundaki, yog‘ga o‘xshash ba’zi moddalarning ortiqcha (yoki yetishmasligi) aterosklerotik blyashk hosil bo‘lishiga olib keladi.
Yog‘ laxtasi kattalashib, beqarorlashganda, tromb hosil bo‘ladi va qon tomir spazmi paydo bo‘ladi. Bu qon oqimiga to‘sqinlik qiladi va qon tomir kasalliklari uchun qulay sharoit yaratadi.
