13:30 (17.07.2024)

49

Ампулалар тарихи

Қадимги Римда ампула лойдан, шишадан ёки металлдан ясалган, одатда кенг корпусли, тор бўйинли ва иккита тутқичли кичик идиш бўлган. У суюқликларни, биринчи навбатда, мойни сақлаш учун ишлатилган.

Тиббиётда қўлланиладиган ампула - ингичка бўйинли, маҳкам ёпилган шиша идиш. У стерил дори-дармонларни сақлаш учун ишлатилади: ампулаларга нафақат инъекция эритмалари, балки қуруқ кукун шаклидаги дорилар, ҳатто операцияларда тикиш ва яраларни даволаш учун стерил материаллар ҳам жойлаштирилади. Aмпулалар сизга турли хил микроорганизмларни хавфсиз ташиш имконини беради ва чанг ичкарига кирмайди. Бундан ташқари, дорилар керакли дозада сақланиши ва дарҳол ишлатилиши мумкин.

Биринчи ампулалар 19-асрнинг ўрталарида, шприц ихтиро қилинганидан деярли чорак аср ўтгач пайдо бўлган. Aмпулалар ихтиро қилинишидан олдин шифокорлар эритмаларни юборишдан олдин тайёрлаган, бу эса уларнинг ишини мураккаблаштирган ва секинлаштирган. Ампулалар ҳақида биринчи марта 1887 йилда "Практическая медицина" журналидаги мақолада эслатиб ўтилган. Унинг муаллифи, Санкт-Петербурглик фармацевт Aлександр Пелб. Ушбу нашрда Aлександр Пель инъекция эритмасини муҳрланган шиша идишларга жойлаштириш уларни дозалашнинг энг оқилона усули эканлигини ёзади. Бундай идишлар 2 куб сантиметр суюқликни ушлаб туради. Идишнинг ағдарилишига йўл қўймаслик учун ампулаларнинг пастки қисмида юқоридан кўра бир оз кенгроқ бўлади. Aмпулалар икки марта стерилизация қилинади: уларни доривор эритма билан тўлдиришдан олдин ва ундан кейин, иккинчи ишлов беришдан олдин трубанинг четлари муҳрланган.

Деярли бир вақтнинг ўзида турли мамлакатлардаги кимёгарлар ампулаларни яхшилаш устида ишлаган. Германиялик фармацевт Луи Фридлендер томонидан яратилган ампулаларнинг ўзига хос хусусияти уларнинг ранги билан ажралиб туриши эди. Масалан, у морфинни қизил шиша идишларга, атропинни қора шишага, кокаинни оқ шишага солган.

1917 йилда ҳарбий жарроҳ Харви Сэмюель Кук алмаштириладиган силиндрсимон ампулалар тўпламига эга шприц яратди. Кук ишлаб чиққан ампулаларнинг замонавий аналоглари стоматологик ва анестезиологик карпула деб ҳисоблаш мумкин- бир томондан металл қопқоқ билан ва бошқа томондан резина тиқин билан ёпилган. Ушбу ампулаларнинг ўз игнаси бўлган ва улар фақат шприц механизми билан очилган.

Нажмите на кнопку ниже, чтобы прослушать текст Powered by GSpeech