Gipovitaminozning oldini olish va organizmdagi moddalar muvozanatini nazorat qilish, shuningdek, butun oʼquv yili davomida organizmning ish faoliyatini taʼminlash uchun bolalar va oʼsmirlar koʼplab muhim oziq-ovqat tarkibiy qismlarini, xususan, vitaminlarni muntazam ravishda isteʼmol qilishlari kerak.

Ular mustaqil ozuqaviy qiymatga ega boʼlmasa-da, yuqori biologik faolligi bilan ajralib turadi, bu esa organizmdagi koʼplab biokimyoviy jarayonlarni tartibga solish imkonini beradi.

Vitamin yetishmasligi muammolar
Vitaminlar organizmda juda koʼp foydali funktsiyalarni bajaradi: ular metabolik jarayonlarni tartibga soladi, biokimyoviy reaktsiyalarni katalizlaydi va koʼplab minerallarning soʼrilishiga yordam beradi.

Ratsionda ushbu foydali tarkibiy qismlarning yetishmasligi metabolik kasalliklarga, jismoniy va aqliy qobiliyatlarning pasayishiga, charchoqqa olib keladi, shuningdek, bolalarning salomatligi, oʼsishi va rivojlanishiga salbiy taʼsir qiladi.

Statistik maʼlumotlarga koʼra, maktab yoshidagi bolalarning 90 foizida D vitamini yetishmasligi, 70-80 foizida yod tanqisligi, 7 yoshdan 18 yoshgacha boʼlgan kamida har uchinchi bola kalьtsiy yetishmasligidan aziyat chekadi. Goʼshtli oziq-ovqat mahsulotlarini yetarli darajada isteʼmol qilmaslik bilan bogʼliq temir tanqisligi bolalar va oʼsmirlarda juda aniq: maktab oʼquvchilarining 24-63 foizi temir yetishmasligidan, 16-47 foizi esa anemiyadan aziyat chekmoqda.

Kasal boʼlishga vaqt yoʼq
Shifokorlar ayniqsa, kuz-qish davrida turli xil vitamin va mineral komplekslarni ratsionga kiritishni qatʼiy tavsiya qiladilar. Mutaxassisning fikriga koʼra, kaltsiy va D3 vitaminini oʼz ichiga olgan pastilkalar suyaklar va tishlarning oʼsishi davrida mustahkamligini saqlash uchun, S vitamini esa immunitet va quvvatni oshirish uchun kerak.

Oʼquv yukining yuqori boʼlishi davrida mutaxassis B vitaminlari (B6, B12), shuningdek magniy (Mg), omega- 3 koʼp toʼyinmagan yogʼli kislotalar, karnitin va xolinni oʼz ichiga olgan multivitaminli komplekslarni qabul qilishni maslahat beradi. Ularni birgalikda qabul qilish ayniqsa foydalidir. Ularning kombinatsiyasi aqliy faoliyatni kuchaytirishga yordam beradi, psixo-emotsional stressni yaxshiroq yengish, oʼqituvchilar va sinfdoshlar bilan yanada muvaffaqiyatli muloqot qilish imkonini beradi. Bundan tashqari, vitaminlar immunitetni oshiradi.

Ratsionga eʼtibor qiling
Immunitetni mustahkamlashda oʼquvchining ovqatlanishi imkon qadar muvozanatli boʼlishi ham muhimdir. B vitaminlari va magniy asab tizimining faoliyatini qoʼllab-quvvatlaydi. Buning uchun maktab oʼquvchilarining ratsionida don (grechka va joʼxori uni), shuningdek, yongʼoqlar, loviya, oʼtlar, yashil sabzavotlar (brokkoli, bodring, avakado), dengiz baliqlari, goʼsht (kurka, quyon goʼshti), mevalar, sut boʼlishi kerak. Shuningdek, sentyabr oyida immunitetni, fosfor-kalьtsiy almashinuvini va boshqa muhim funktsiyalarni saqlash uchun muhim boʼlgan D vitaminiga eʼtibor berishingiz kerak. Buning uchun dengiz baliqlari, sariyogʼ va tuxum sarigʼi isteʼmol qilishi kerak.

Yaqinlashib kelayotgan kuz-qish davrida nafaqat bolalar, balki kattalar uchun ham kuchli sinovidir. Katta yoshli odamning yaxshi hissiy holati koʼp jihatdan bolaning psixologik holatiga taʼsir qiladi. Magniy - bu stressga qarshi tabiiy omil boʼlib, organizmga hissiy stressni yengishga yordam beradi.

Magniyning kunlik ehtiyoji yoshga qarab kuniga 100 dan 400 mg gacha. Shuningdek asab tizimini qoʼllab-quvvatlash uchun V vitaminlari kompleksi qoʼllaniladi. Profilaktik dozalar yoshga bogʼliq.